بررسی آرای اخلاقی راغب اصفهانی

مسایل اخلاقی از جمله مسایل نظری و عملی اند که با انسان در جهت رسیدن به سعادت ارتباط دارند. از این رو به طور عمده در معرض آراء و نظرات مختلف قرار می گیرند. اظهار نظرهای مختلفی در جهان اسلام توسط متفکران پیرامون این مسئله صورت گرفته است. یکی از این متفکران، ابوالحسین القاسم بن محمد بن مفضّل معروف به راغب اصفهانی است. آراء و نظرات ایشان در باب این مسئله در این پایان نامه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. برای این منظور، در ابتدا مبادی علم اخلاق، یعنی ماهیت، هدف از آفرینش، اختیار و افعال انسان، تغییرپذیری اخلاق، خیر و سعادت? و حسن و قبح افعال از نظرگاه وی تبیین شده است. در این مورد بیان شده است که انسان موجودی مرکب از نفس و بدن است و قادر است از روی اراده و اختیار در جهت تحقق هدف آفرینش خویش و رسیدن به سعادت، با تشخیص حسن و قبح افعال گام بردارد. بعد از آن، انواع فضایل، اعم از فضایل اخروی، نفسانی، جسمانی، خارجی، توفیقی و وابستگی میان آنها به یکدیگر به طور مفصّل تعریف و تبیین گردیده است: و علاوه بر این بیان شده که از نظر راغب سعادت حقیقی بدون تحقق فضایل توفیقی ممکن نمی گردد. آراسته شدن به این فضایل در نظر وی شرط لازم و ضروری برای رسیدن به سعادت دنیوی و اخروی است.